>Over de verkoop

 

Een echte dj draait met een Technics SL 12OO MK ll, de klassieke, grijze draaitafel van het Japanse merk Technics. Eventueel draait 'ie met diens zwarte evenknie, de SL1210 MK ll; op een minuscuul verschil in de motor na zijn ze precies hetzelfde. Dat is de algemene stemming onder zowel professionele
als amateur dj's - zeker in Nederland' waar de verkoop van de SL 1200 wereldwijd relatief het hoogst is. ln Frankrijk bijvoorbeeld deelt Technics haar eerste plaats met de pas twee jaar oude (ook Japanse) Vestax PDX-D3, die voor ongeveer hetzelfde bedrag veel meer kan dan een SL 1200. Maar hoewel veel dj's beginnen op (veel goedkopere) platenspelers als de Gemini PT-2000 of een andere kloon, wordt er - zodra de portemonnee het toelaat - in negen van de tien gevallen toch een setje Technics en een mengpaneel aangeschaft. Een Technics is dan ook degelijk en betrouwbaar, en biedt daarbij al meer dan 25 jaar kwaliteit voor z'n F1300,--- per stuk. Die degelijkheid is zelfs tastbaar: hij weegt 12,5 kilo. Een PT-2000 mag er dan wel (bijna) hetzelfde uitzien als een SL 1200 (uiterlijk kopiëren is niet verboden, omdat het patent op het model is verlopen), als je 'm optilt voel je het verschil. Maar Technics patent op de zwaar uitgevoerde techniek is allesbehalve verlopen. En dan spelen een prijsverschil van F500,- en een pitchregelaar met groter bereik ineens geen rol meer. Technics profiteert tevens heel sterk van het 'buurman-effect': als hij..., dan ik ook! lnmiddels staat de Technics dan ook overal: in studio's. in discotheken, in jongerencentra, in swingcafé's, in de kantine van de voetbalclub, in asielzoekerscentra en op ontelbaar veel zolderkamertjes. Toen DJ Paul
Elstak in de videoclip van zijn hit Life is Like a Dream ('93) achter een setje 1200's stond te playbacken, schoot de vraag naar de draaitafels in Nederland met zo'n 25% omhoog. Het waren vooral 'dj's' van 13, 14 jaar, die hun pa drieduizend gulden lieten neertellen voor twee draaitafels en een mengpaneel. De huidige generatie beginnende dj's is wat ouder (16, 17), en vraagt in plaats van een scooter een dj-set voor Sinterklaas. De verkooppiekken liggen dan ook rond de feestdagen in december en precies een half jaar later, wanneer het vakantiegeld binnen is. Door het jaar heen wordt het tweede exemplaar
voor de set vaak precies een maand na de aanschaf van de eerste gekocht.

​

>Over de monstermotor
De SL 1200 is ontworpen door de Technicsingenieurs Shuuchi, Seeichi Ushijima en Haruyuki en in 1-972 op de markt gebracht. (Shuuchi is dood, de overige twee kregen enkele jaren geleden tijdens een dj-conventie in Londen een staande ovatie van alle aanwezige dj's). Omdat de 1200 bedoeld
was voor de consumentenmarkt, werden in de reclamecampagne vooral de 'leuke' kenmerken van de draaitafel benadrukt.: Een extreem overzichtelijke toerental fijn regeling, een intrekbare naaldverlichting en een stroboscoopverlichting'. De handleiding uit die tijd waarschuwt ook nog voor water uit een
omgevallen vaas. Vanaf het moment dat DJ Cool Herc op feestjes twee dezelfde platen gebruikt waarvan hij telkens hetzelfde stukje achter elkaar draait
(1975), en enkele jaren later tijdens de disco het (re)mixen in zwang komt, blijken ook professionals zeer dol op de SL 1200. Naast de 'intrekbare naaldverlichting' en een 'extreem overzichtelijke toerental regeling' (een normaal mens zegt 'pitch control') heeft de draaitafel ook eer zeer krachtige motor met 'direct drive'. Met de pitch control kan een plaat 8% worden vertraagd of versneld, waardoor het naadloos ineen mixen van twee platen mogelijk wordt. Het geheim van de motor echter is de magnetische aandrijving, waardoor de wrijving zeer gering is (voor de techneuten: de gelijkstroommotor heeft geen borstels). Er is geen sprake van een (snel uitlubberende) rubberen snaar, zoals bij bijna alle andere huls-tuin-en-keuken

pick-ups. Het draaiplateau zit direct vast op de aandrijfas van de motor (de 'direct drive'). Hierdoor wordt een 'aanzetmoment' bereikt van 1,5 kg/cm.
De krachtige motor staat het met de hand tegenhouden, het op en neer bewegen ('scratchen') en zelfs terugdraaien van de plaat ('backspinnen') toe zonder dat er schade ontstaat. Het twee kilo zware plateau bereikt door de combinatie van de krachtige motor en direct drive in 0,7 seconde (dat is
een kwart draai) een snelheid van 33,3 toeren per minuut. Hoe krachtig krachtig is, bewees de Duitse DJ David in 1991. Tijdens de wereldkampioenschappen mixen (die hij won) maakte hij een 'turtle' (electric boogie-handstand) - op een draaiende Technics dus.

>Over de Koning van het Stalen Wiel
Mankementen aan de SL 1"2OO/I210 zijn dankzij de robuuste uitvoering zeer zeldzaam. Grandmaster Flash riep hem in 1980 dan ook uit tot 'The King of the Wheels of Steel'. De aluminium behuizing is uit één stuk gegoten en er ligt een dikke laag rubber op de bodem om rondzingen van het geluid tegen te gaan' De 'onafhankelijk opgehangen' vering staat zelfs toe dat met het apparaat wordt rondgelopen - zonder dat de plaat overslaat. Ook de S-vormige toonarm kan heel wat hebben. Als tijdens het scratchen blijkt dat er meer gewicht op de naald nodig is om hem in de groef te houden' dan legt de dj er gewoon wat muntjes op' Ga daarmee niet te ver, want 'any more than five dollar' and you're a bad dj" aldus Mixmaster Mike (drie keer Wereldkampioen mixen)' Het enige dat weleens vervangen moet worden'  is de fader van de Pitch, wanneer er een glaasje bier over is gegaan. 

 

>Over het aanpassen van het basisontwerp

 

De Technics SL 12OO is volgens velen de perfecte draaitafel, waar niets aan hoeft te veranderen. Het is net zo'n classic als bijvoorbeeld de Porsche 911. Scratch-grootmeester Q-Bert is echter ontevreden over het bereik van de pitch en het ontbreken van een mogelijkheid om hem (als een Dafje) achteruit te
laten draaien. Maar met wat kleine aanpassingen kan ook dat worden geregeld' Een SL 1200 kan achteruit draaien als de magneet wordt omgedraaid. Een andere mogelijkheid is afgekeken van Derrick May. Hij schroeft de gewichten van de toonarm los zodat-ie omhoog wipt, en draait z'n element 180 graden. De naald wijst nu naar boven. Hij plaatst een dikke rol plakband op het plateau, waar hij vervolgens de te draaien twelve-inch op legt, die nu dus een paar centimeter boven het element hangt' De draaitafel draait nog steeds met de klok mee' maar de naald speelt de 'onderkant' van de plaat af, oftewel achterstevoren' Om de pitch aan te passen (plus of min dertien procent ls ongeveer het maximum' vooral populair bij gabber-dj's), moet de draaitafel
worden geopend' Je schroeft de bovenplaat los waardoor je vrij zicht op de printplaat hebt. Door aan de blauwe popmeter te draaien vergroot je de pitch. Dat is helaas niet alles: om het nulpunt opnieuw in te stellen moet je de onderkant van het apparaat losschroeven (24 schroeven), een oscilloscoop
op een paar testpunten onderop de printplaat aansluiten, doormeten, etcetera' Het geschroef duurt zo'n half uur, het afstellen een minuut of tien. De tafel wordt door het aanpassen van de pitch wel onzuiver, omdat de beschikbare ruimte 'op de pitch' in nog kleinere onderdelen verdeeld moet worden'
Degenen die standaardfoefjes als achteruitdraaien en een grote pitch-variabele standaard in huis willen krijgen, schaffen zich een Vestax PDT-5000 of PDX-D3 aan' Beide inclusief het Dafje-effect en een pitch van plus of min tien...

>Over de opvolger: SL1200 Mark III
ln 1983 brengt Technics de SL 12OO/121O Mark ll op de markt. Afgezien van enkele minieme aanpassingen, is het in principe hetzelfde apparaat als de Mark l' De langverwachte opvolger komt er waarschijnlijk dit jaar nog aan: deze Mark lll heeft naar verluid een n69 sterkere toonarm en een nog krachtigere motor. De kleur grijs krijgt een iets andere tint. Niemand die het echter officieel kan (of mag) bevestigen, maar de geruchten op internet zijn hardnekkig. Technics adverteert bijna nooit voor de SL1200, het apparaat verkoopt zichzelf' De vraag i; zelfs groter dan het aanbod, en dat is volgens sommigen de reden dat de prijs voor hedendaagse begrippen - onnatuurlijk hoog is. Maar waarom zou je de prijs verlagen als-ie toch blijft verkopen?

 

>Over de Pitch-Control
De populariteit van de cd zorgt eind jaren tachtig voor een moeilijke ti.id voor Technics. Als reactie introduceert het bedrijf een cdspeler met pitch control. Het wordt een fiasco. Onder andere omdat de ware dj bij vinyl zweert, maar ook omdat Technics een rare aanpassing heeft gedaan: de pitchfader werkt precies in tegenovergestelde richting van die van de platenspeler. Op de draaitafel zit-ie zo: schuif je de pitch naar beneden' dan gaat de plaat sneller draaien' Onlogisch maar begin jaren zeventig zo ontworpen om bestaande patenten te omzeilen' De introductie van de mix cd-speler leek het aangewezen
moment om die 'fout' te herstellen' Alle dj's zijn echter gewend aan de oude pitch en weigeren ermee te werken. 

 

>Over de relatie met de draaitafel

Een Technics SL 12OO uit Melbourne is inwisselbaar met een uit New York. De band tussen een dj en z'n Technics gaat dan ook niet heel diep: ze gebruiken hem als simpel en betrouwbaar gereedschap' Dj's die hun Technics customizen df in miniatuur in goud en diamanten laten namaken en aan hun halsketting dragen (zoals-Tony Touch uit New York) zijn uitzonderingen. En het vorig jaar geintroduceerde vergulde 25-jarig-jubileummodel SL 1200 LTD (10.000 exemplaren voor heel Europa) verkocht zo slecht dat winkeliers ze na een tijdje ver onder de advies prijs van F2OOO,- van de hand deden. Veel gehoord: een vergulde draaitafel ls voor poenerige dj's. Wie geen genoegen neemt met de drie standaardkleuren van de Technics 1200-serie
(zwart, grijs en goud), kan terecht in gespecialiseerde audiowinkels (zoals Midtown) voor gekleurde dekplaten (roze, goud, geel, blauw, marmer etc.). Een SL 1200 met granietmotief en rode lampjes in de pitch en in de toerentalknoppen is ook al gesignaleerd. Tien jaar geleden was het een tijd lang erg in
om je draaitafel in de meest bizarre kleuren te laten spuiten. De Rotterdammer Sammy Anders had hier een leuk handeltje in. Voor F2OO, werd je dekplaat gezandstraald en opnieuw gespoten in mintgroen, paars, geel, oranje of een andere afzichtelijke tint. Tegenwoordig moet 't weer puur en basic zijn.

>Over de prijs

De reden dat een Technics SL 12OO/121O MK ll nog steeds rond de F13OO,- kost, is dat Technics een kunstmatige schaarste creëert. Officiële verkooppunten blijven beperkt, en de productie wordt niet opgevoerd - hoewel de vraag sinds 1994 sterk groeit. Het gevolg is dat de parallelimport welig tiert, en er tevens een levendige handel in gebruikte draaitafels is. Een Technics behoudt z'n waarde en kost tweedehands nog altud rond de achthonderd
gulden. Dat is ook de prijs die importeurs voor een nieuwe betalen. De draaitafels schijnen al vijfentwintig jaar op dezelfde lopende band gemaakt te worden. De fabriek poept gedwee z'n apparaten uit, de apparatuur is boekhoudkundig natuurlijk allang afgeschreven. Officiële cijfers zijn niet voorhanden ('de concurrentie leest mee'), maar het aantal nieuw verkochte SL L2OO/1210's zou in Nederland een kleine 6000 exemplaren per jaar bedragen,
gelijk verdeeld over de officiële en officieuze kanalen. Met de tweedehands handel erbij wisselen in Nederland per jaar zo'n 10.000 Technics tafels van eigenaar. Wereldwijd zijn er tot 1996 al een kleine twee miljoen verkocht; dat is gemiddeld 75.000 per jaar. Door de steeds betere mix-cd-spelers is de
toekomst van de draaitafel ongewis - zelfs die van een klassieker als de Technics. Het bedrijf investeert daarom niet in capaciteitsvergroting van haar fabrieken en houdt zo de schaarste (voorlopig) in stand. 

 

>Over de eerste Nederlander (I)

Een van de eersten die in Nederland een Technics SL 1200 bezat, was Alex van Oostrom. Tot die tijd bouwde hij z'n eigen draaitafel door een los plateau met pitch, een toonarm en een goede vering in een houten kast bijeen te voegen. Na een lyrische bespreking in een Amerikaans blad leverde een telefoontje naar Haagtechno (de officiële importeur) behalve een stapel folders ook  twee gratis promotiedraaitafels op. DJ AIex sleepte tijdens de optredens met z'n City Crew (van Say What, Say Who, een hitje in Zweden en in Zuid Amerika) de draaitafels overal mee naar toe: Dansen bij Jansen,
Odeon, Mallorca en lbiza. En naar de Pacha in Madrid, waar ze zulke fraaie draaitafels nog nooit hadden gezien, dus heeft Alex het setje ter plekke voor veel geld verpatst.

>Over de eerste Nederlander (II)

 

DJ Lead zegt de eerste in Nederland te zijn met een 'gemodificeerde SL 1200 MK ll', wat betekent dat het klikje van de pitch control eruit is gehaald. Het klikje is de plek op het nulpunt van de pitch, waar de schuif zowel mechanisch (putje) als elektronisch (onderbroken stroomcircuit) in een slot valt. Veel
mensen laten het 'klikje' voor wat het is, omdat ze eenvoudigweg niet weten dat het eruit gehaald kan worden. Lead 'modificeert' niet alleen mechanisch (zoals sommige concurrenten) maar ook elektronisch. Dat laatste is een lieve benaming voor het wegkrassen van wat soldeerpunten en het'plaatsen'
van een paar andere. 

>Over gymnastiek met de draaitafel

De (hiphop-)dj als artiest: scratchen met de voeten, tong, buik (Biz Markie), vanuit handstand, met de rug naar de draaitafels toe, met drie decks boven op elkaar (gestapeld met wc.-papierklosjes), of met een team van drie dj's die met een grote nagebouwde arm en een echt element, op een meter afstand
van de tafel staan te scratchen.